Ga je aan de slag met content? Denk aan de rechten!

Als marketeer is content een van je meest waardevolle middelen. Of je nu blogartikelen, video's, afbeeldingen of social media posts maakt, je investeert veel tijd en creativiteit in het creëren van content die je doelgroep aanspreekt. Maar hoe zit het eigenlijk met auteursrechten op deze content? Wie is de eigenaar, en wat zijn de regels als je content van anderen wilt gebruiken? Een kleine fout kan grote juridische gevolgen hebben.

Auteursrecht is een complex en vaak onbegrepen onderwerp, vooral als het gaat om contentproductie en marketing. In deze blog leg ik je uit hoe auteursrechten werken en wat jij als marketeer moet weten om gedoe te voorkomen.

Wat is auteursrecht precies?

Auteursrecht is een wettelijk recht dat automatisch wordt toegekend aan de maker van een origineel werk. Dit kan van alles zijn: teksten, foto’s, video’s, grafisch ontwerp, muziek en zelfs software. Het auteursrecht geeft de maker exclusieve rechten om te beslissen hoe hun werk wordt gebruikt, verspreid en aangepast. Dit betekent dat niemand anders het werk mag gebruiken zonder toestemming, tenzij het onder bepaalde uitzonderingen valt, zoals ‘fair use’ of citaatrecht.

Het is belangrijk om te weten dat auteursrecht niet hoeft te worden aangevraagd. Zodra je een creatief werk hebt gemaakt, zoals een blog of een afbeelding voor de socials, ben jij automatisch de eigenaar van het auteursrecht. Dit beschermt je werk tegen ongeoorloofd gebruik door anderen. Maar let op: hetzelfde geldt voor content die jij van anderen wilt gebruiken. Even een mooie foto van Google plukken voor je blog? Dat kan flink in de papieren lopen.

Wie is de eigenaar van de content?

Een van de meest gestelde vragen als het hierom gaat is: wie is de eigenaar van de content die wordt gemaakt? Dit hangt af van de situatie. Als je bijvoorbeeld een freelancer inhuurt om een artikel of video voor je te maken, is de freelancer in principe de auteur en eigenaar van het werk. Tenzij er een schriftelijke overeenkomst is die het auteursrecht overdraagt, behoudt de freelancer zijn of haar rechten. Dit betekent dat jij als opdrachtgever niet zomaar vrij bent om het werk te bewerken of verder te verspreiden zonder toestemming.

Wij hebben bijvoorbeeld met al onze opdrachtgevers afgesproken dat zodra de factuur voldaan is de opdrachtgever ook eigenaar is van de content.

Bij interne creatie ligt het iets eenvoudiger. In de meeste gevallen, wanneer een medewerker in dienstverband content maakt, wordt het auteursrecht automatisch overgedragen aan de werkgever. Dit staat bekend als het ‘werkgeversauteursrecht’. Toch is het slim om dit altijd duidelijk in contracten vast te leggen, zodat er geen misverstanden ontstaan. Helderheid over eigenaarschap is namelijk super belangrijk om juridisch gedoe in de toekomst te voorkomen.

Content van anderen gebruiken: wat zijn de regels?

Het hergebruiken van content is verleidelijk, vooral als je snel een blog moet vullen of een social media-post nodig hebt. Maar hier gelden strenge regels. Je kunt niet zomaar content van anderen gebruiken, zelfs niet als je het aanpast of de bron vermeldt. Auteursrechten beschermen namelijk ook afgeleide werken, zoals een bewerkte foto of een herschreven tekst.

Er zijn trouwens wel wat uitzonderingen, zoals het citaatrecht. Dit geeft je de mogelijkheid om korte fragmenten van auteursrechtelijk beschermd materiaal te gebruiken, bijvoorbeeld voor recensies, kritiek of onderwijs. Maar ook hier gelden regels: het citaat moet functioneel zijn, en je moet altijd de bron vermelden. Ook mag je het werk niet op een manier gebruiken die het origineel schaadt, bijvoorbeeld door de context te veranderen.

Public Domain en Creative Commons

Wat als je toch graag content van anderen wilt gebruiken, maar zonder risico’s? Dan kun je kijken naar content die in het ‘public domain’ valt of onder een Creative Commons-licentie wordt gedeeld. Content in het public domain is niet langer beschermd door auteursrecht, meestal omdat de maker meer dan 70 jaar geleden is overleden. Deze content is vrij te gebruiken zonder toestemming, wat handig kan zijn voor oudere foto’s, muziek of teksten.

Creative Commons biedt verschillende licenties waarmee makers hun werk kunnen delen met anderen. Dit kan variëren van zeer beperkte licenties (bijvoorbeeld alleen gebruik met naamsvermelding) tot meer algemene licenties waarbij je het werk vrij kunt bewerken en gebruiken. Het is dus slim om te zoeken naar content met een geschikte Creative Commons-licentie om juridisch gedoe te voorkomen.

Auteursrecht op door AI-gecreëerde content

Een steeds belangrijker onderwerp binnen auteursrecht is de vraag: hoe zit het met content die door AI wordt gecreëerd? Met de opkomst van AI-tools die teksten, afbeeldingen en zelfs muziek kunnen genereren, ontstaat een nieuwe uitdaging: wie is de eigenaar van deze creaties? Aangezien AI geen persoon is, kan het zelf geen auteursrechten claimen. Maar hoe werkt het dan?

Het hangt sterk af van hoe de AI is gebruikt. Vaak wordt aangenomen dat de persoon of het bedrijf dat de AI aanstuurt (de gebruiker van de tool) de auteursrechtelijke eigenaar is van de door AI gegenereerde content. Dit geldt vooral als de gebruiker duidelijke instructies geeft en een actieve rol speelt in het creatieve proces. Toch zijn de wetten hier nog niet echt duidelijk over en verschilt dit per land. Sommige landen erkennen AI-gecreëerde content zelfs helemaal niet als beschermd werk onder het auteursrecht.

Ga je content gegenereerd door AI gebruiken? Dan is het belangrijk om de voorwaarden van de AI-tool zelf te controleren. Veel AI-platforms hanteren eigen regels over eigenaarschap en licenties voor de gegenereerde content. Zo kan het zijn dat de AI-tool zelf bepaalde rechten behoudt, of dat de content automatisch wordt vrijgegeven onder een bepaalde licentie, zoals Creative Commons. Daarom is het verstandig om altijd de kleine lettertjes te lezen en duidelijkheid te hebben over wie de eigenaar is van de content.

Wat te doen bij een auteursrechtinbreuk?

Dan als laatste nog even dit: heb je per ongeluk een inbreuk gemaakt op iemand anders’ auteursrecht? Dan is het belangrijk om snel te handelen. Neem contact op met de rechthebbende en probeer tot een schikking te komen voordat de boel escaleert. Vaak kun je met een simpele verwijdering van de content of een compensatie erger voorkomen.

Andersom geldt ook: als jouw auteursrecht wordt geschonden, kun je juridische stappen ondernemen om de inbreuk te stoppen. Dit kan variëren van een vriendelijke e-mail tot een officiële juridische klacht. Het is echter altijd verstandig om in eerste instantie het gesprek aan te gaan. Veel inbreuken worden per ongeluk gemaakt en kunnen snel opgelost worden.

Auteursrecht lijkt dus misschien ingewikkeld, maar het is belangrijk om de basisprincipes te begrijpen. Of je nu je eigen content beschermt of die van anderen gebruikt, het naleven van de regels helpt je juridisch gedoe te voorkomen en zorgt ervoor dat je creatief eigendom op de juiste manier wordt gewaardeerd.